Retractación o pertinacia. Vicisitudes de un tratado parcialmente perdido de Arias Montano al hilo de la polémica en torno a la Biblia Políglota de Amberes

Autores/as

  • Antonio Dávila Pérez Universidad de Cádiz

DOI:

https://doi.org/10.3989/sefarad.011.012

Palabras clave:

Bibliografía de Arias Montano, Epistolarios Latinos Renacentistas, Filología Bíblica del siglo XVI, Humanismo

Resumen


El objetivo de este artículo es dar a conocer el origen, cronología y posibles contenidos de un tratado de Arias Montano parcialmente perdido hasta el día de hoy. Dicho tratado fue el colofón de la larga controversia que Arias Montano y Guillermo Lindano mantuvieron en el último cuarto del siglo XVI en el marco de la polémica entre defensores y detractores del original hebreo de la Biblia. Pero la causa principal de esta enemistad científica es un escrito difamatorio contra Lindano publicado por Arias Montano en la Biblia Políglota de Amberes. Tomando como punto de partida el epistolario latino de Arias Montano y Lindano se reconstruye aquí una historia no bien conocida de denuncias y retractaciones entre dos teólogos cuyo fin último es velar por su propia fama.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Arias Montano, B., Commentaria in duodecim Prophetas (Amberes 1571).

Arias Montano, B., Elucidationes in quatuor euangelia, Mathaei, Marci, Lucae et Ioannis. Quibus accedunt eiusdem elucidationes in Acta Apostolorum. Antuerpiae, ex officina Christophori Plantini, architypographi regii. (Amberes, 1975).

Bécares Botas, V., *En busca del ejemplar ideal de la Biblia Regia+, en El Humanismo Extremeño (segunda etapa). La Biblia de Arias Montano. Estudios presentados a las 5as Jornadas organizadas por la Real Academia de Extremadura en Trujillo en el 2007 (Trujillo 2008), págs. 9-44

Biblia Sacra Hebraice, Chaldaice, Graece et Latine Philippi II Regis Catholici pietate et studio ad Sacrosanctae Ecclesiae usum (Amberes, 1569-1573).

Dávila, A., *La polémica Arias Montano-Wilhelmus Lindanus: un nuevo documento (AGR I 115, nº 3714)+, Humanistica Lovaniensia 49 (2000), págs. 139-165.

Dávila, A., La correspondencia de Arias Montano conservada en el Museo Plantin-Moretus de Amberes (Alcañiz-Madrid 2002).

Dávila, A., *Regnavit a Ligno Deus. Affirmat Arias Montanus; negat Lindanus. Revisión de la polémica Benito Arias Montano-Wilhelmus Lindanus a la luz de nuevos documentos+, Humanistica Lovaniensia 58 (2009), págs. 125-189.

Enenkel, K., *In Search of Fame: Self-presentation in Neo-Latin Humanism+, Medieval and Renaissance Humanism. Rhetoric, Presentation and Reform (eds.) S. Gersh – B. Roest (Leiden 2003), págs. 93-113.

Ehses, S., Concilium Tridentinum diariorum, actorum, epistolarum, tractatuum noua collectio (Freiburg 1901-) .

Evans, E. (ed.), Tertullian. Adversus Marcionem (Oxford 1972).

Fernández Marcos, N. - Fernández Tejero, E., *Pagnino, Servet y Arias Montano. Avatares de una traducción latina de la Biblia Hebrea+, Sefarad 63 (2003), págs. 283-329.

Fernández Tejero, E. – Fernández Marcos, N., *La polémica en torno a la Biblia Regia de Arias Montano+, Sefarad 54 (1994), págs. 259-270.

Fernández Tejero, E., *Benedicti Ariae Montani…De Mazzoreth ratione atque usu+, en N. Fernández Marcos – E. Fernández Tejero, Biblia y humanismo. Textos, talantes y controversias del siglo XVI español (Madrid 1997), págs. 155-160.

Fernández Tejero, E., *Benedicti Ariae Montani…De Psalterii Anglicani exemplari animaduersio+, Biblia y humanismo. Textos, talantes y controversias del siglo XVI español (Madrid 1997), págs. 161-167.

Fernández Tejero, E., *Dos tratados de Benito Arias Montano+, Biblia y humanismo, págs. 169-175.

Fernández Tejero, E. – Fernández Marcos, N., *La Biblia Regia y el conflicto de los textos+, en El Humanismo Extremeño (segunda etapa). La Biblia de Arias Montano. Estudios presentados a las 5as Jornadas organizadas por la Real Academia de Extremadura en Trujillo en el 2007 (Trujillo 2008), págs. 45-59.

Indicis Librorum Expurgandorum in Studiosorum Gratiam Confecti. Tomus Primus, in quo quinquaginta auctorum libri prae caeteris desiderati emendatur. Per Fr. Io. Mariam Brasichellen, Sacri Palatii Apostolicum Magistrum in Vnum corpus redactus et publicae commoditati aeditus. Romae, ex typographia R. Cam Apost. M. DC. VII.

Gómez Canseco, L. – Navarro Antolín, F. – Macías Rosendo, B., Libro de José o sobre el lenguaje arcano eds. (Huelva 2006).

González Carvajal, T., Elogio histórico del Doctor Benito Arias Montano, en Memorias de la Real Academia de la Historia 7 (Madrid 1832).

Houdt, T. Van – Papy, J., *Introduction+ en Self-presentation and Social Identification. The Rhetoric and Pragmatics of Letter Writing in Early Modern Times, eds. T. Van Houdt – J. Papy - G. Tournoy – C. Matheeussen (Lovaina 2002).

Index biographique français (Múnich-Londres-Nueva York-Oxford-París, 1993).

Jones, J. A., *Pedro de Valencia’s Defence of Arias Montano: the Expurgatory Indexes of 1607 (Rome) and 1612 (Madrid)+, Bibliotheque d’Humanisme et Renaissance 40 (1970), págs. 121-136.

Lazure, G., To Dare Fame: Constructing a Cultural Elite in Sixteenth Century Seville (Tesis Doctoral Inédita, Johns Hopkins University, Baltimore [Mariland]).

Lazure, G., *Building Bridges between Antwerp and Seville. Friends and Followers of Benito Arias Montano, 1579-1598+, De Gulden Passer 89 (2011/1), págs. 31-43.

Lindano, G., De optimo scripturas interpretandi genere libri III siue undenam solida Scripturarum Sacrarum ueritas sensusque germanus ac uerus nunc temporis sit petendus: an ex Hebraica, quam dicunt, ueritate, num fontibus Graecis hauriendus an Vulgata potius editione Latina quaerendus uti in Concilio Tridentino dudum definiebatur (Colonia: Materno Colino 1558).

Macías Rosendo, B., *De locis apud Habacuc et Malachiam notatis, una obra inédita de Benito Arias Montano+, Revista de Estudios Extremeños 51-3 (1995), págs. 647-676.

Macías Rosendo, B., La Biblia Políglota de Amberes en la correspondencia de Benito Arias Montano (Ms. Estoc. A. 902) (Huelva 1998).

Maestre Maestre, J. Mª., *Fray Luis de León, principal destinatario de la gramática italiana en latín de Benito Arias Montano+, Silva 1 (2002), págs. 141-156.

Maestre Maestre, J. Mª., *Descubrimiento de la parte perdida de la gramática italiana en latín de Benito Arias Montano+, Excerpta Philologica 10-12 (2000-2002), págs. 319-332.

Morocho Gayo, G., *Felipe II: las ediciones litúrgicas y la Biblia Real+, La Ciudad de Dios CCXI núm. 3 (1998), págs. 813-881.

Morreale, M., *De los sustitutos de la Vulgata en el s. XVI: la Biblia de Santes Pagnino enmendada por Benito Arias Montano+, Sefarad 67-1 (2007).

Nouvelle biographie générale (París 1862-1870) vol. XXXIX, cols. 59-60.

Sánchez Manzano, Mª. A., Benito Arias Montano. Prefacios de Benito Arias Montano a la Biblia Regia de Felipe II (León 2006).

Spottorno, M. V., *The Textual Significance of Spanish Polyglot Bibles+, Sefarad 62 (2002), págs. 375-392.

Voet, L., The Plantin Press (1555-1589): a Bibliography of the Works Printed and Published by Christopher Plantin at Antwerp and Leiden, 6 vols. (Ámsterdam 1980-1983).

Descargas

Publicado

2011-12-30

Cómo citar

Dávila Pérez, A. (2011). Retractación o pertinacia. Vicisitudes de un tratado parcialmente perdido de Arias Montano al hilo de la polémica en torno a la Biblia Políglota de Amberes. Sefarad, 71(2), 369–412. https://doi.org/10.3989/sefarad.011.012

Número

Sección

Estudios